Tevazu çeşitleri
Değerli Müslümanlar ... ! unutmayınız ki insanoğlunda bulunan ahlaki değerlerin en güzellerinden birisi de, tevazudur... Yani alçak gönüllü olmak ve buna uygun davranmaktır...
Bu haslet hem sevilen hemde insanı refaha ve felaha ulaştıran güzel bir haslet olduğundan dolayı bu kısa paylaşımımda sizlere konu ile alakalı bir şeyler anlatmak istedim…
Tevazu ; luğavi anlamda ; “ yere koymak ” “ küçültme yapmak ”. demektir.
Tevazu ; ıstılahi anlamda ise ;
A - İnsanın Hakk’a boyun eğmesi demektir…
B - Kendini küçük görmesi, alçak gönüllü davranması demektir …
C - Kızgın ve hoşnut olunduğu hallerde, adaletli olması demektir…
D - Şefkatli ve yumuşak davranması demektir…
E - Kendinde, kullar üzerinde bir kıymet görmemesi demektir…
F - Başkalarının kendisine muhtaç olduğunu düşünmemesi demektir…
Unutmayınız ki tevazu insanın değerini, derecesini yücelten ve övülen ahlaki bir değerdir… Üstelik bu değer, hem Allah nazarında hem de insanlar nazarında sevilen ve övülen bir değerdir…
Öyleyse basiretli bir müslümana yakışan, tevazu sahibi olması ve bu değeri elinden asla bırakmamaya gayret göstermesidir.
Unutmayın ki tevazu, pek çok hayrın kapısını açan, güzelliklerle vesile olan yüce ve parlak ahlaki bir değerdir.
Tevazu gösteren kimsenin huşusu vardır, huzuru vardır, sakinliği vardır. Böyle bir kimseyi uzaktan gördüğünüzde, kendisini yüksek dağlar gibi büyük gören kibirliler arasında yere yapışacak gibi zannedersiniz…
İşte bundan dolayıdır ki Allah Teala - tevazudan uzak - kibirli kulları hakkında şöyle buyurmaktadır :
“ Yeryüzünde kibir ve azametle yürüme ! Çünkü sen asla yeri yaramazsın ve boyca da dağlara erişemezsin. ”
Değerli kardeşim … ! tevazu iki çeşittir… Birisi övülen diğeri ise yerilen tevazudur.
Övülen tevazu ; kişinin Allah için ve Allah’ın kulları hakkında sergilenmesini istediği tevazudur… Yani, Allah’a karşı tevazu içinde olması gerektiği gibi, O’nun kullarına karşı da büyüklenmeyi, onları hakir görmeyi ve onları küçümsemeyi terk etmesidir.
Allah için olan - övülen - tevazu ile alakalı İslam şöyle der :
“ … Allah Rasulü s.a.v şöyle buyurdular : Her kim Allah için mütevazi olursa, Allah o kimseyi şüphesiz ki yüceltir. “
Sahihu’l Cami : 6038.n
“ … Cabir r.a’dan. Rasulullah s.a.v şöyle buyurdular : Vakarlı olun ey Allah’ın kulları vakarlı. “
Camiu’s Sağir : 2.c.2416.n
Yani yürüyüşünüzde olsun, konuşmalarınızda olsun, oturup kalkışlarınızda olsun, insanlara karşı tavır ve davranışlarınızda olsun, olgun ve mütevazi olun.
Değerli kardeşlerim … ! unutmayınız ki Allah’u Teala tevazu sahibi bir kulun hem değerini hem de derecesini yükseltir… Bununla beraber kul kibirlendikce de onu alçaltır ve zelil kılar.
“ … Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurur : Sadaka malı eksiltmez. Allah, kulunu affetmekle ancak izzetini artırır. Bir kimse Allah için tevazu gösterirse Allah da onu yükseltir.”
Müslim : 16/141-Nevevi Şerhi – Darimi : 1/396 – Ahmed : 2/386
“ … Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem yine şöyle buyurur ; Hiçbir ademoğlu yoktur ki, başında bulunan gem’i bir meleğin elinde olmasın. Tevazu gösterirse meleğe ; “ gemini yükselt ” denilir. Kibirlenirse ; “ Gemini indir ” denilir. ”
el Albani : S.Sahiha : 538.N
Yerilen tevazu ise ; kişinin çıkarları için sergilediği tevazudur… Yani dünyalık bir menfaat, bir çıkar veya da gösteriş için tevazu göstermesidir… Bu da bilindiği gibi riyadır, küçük şirk’tir…
Bu konuda da İslam peygamberi şöyle buyurmaktadır :
{ … Mahmud İbnu Lebid r.a'dan, şöyle dedi : Rasûlullah s.a.v şöyle buyurdu : " Sizin için en çok korktuğum şey küçük şirktir ". Sahabeler dediler ki : küçük şirk nedir yâ Rasulullah ? Allah Rasulü s.a.v'de cevaben " küçük şirk riyadır " buyurdular…… }
Ahmed : 5 / 428. 23119.n
Bu ve emsali delilleri çoğaltmak mümkündür… Bu delillerde anlatıldığı gibi İslam, insanın gerek sözleriyle, gerek yapmacık tavırlarıyla ve gerekse amelleriyle gösteriş yapmasını sevmemiş ve bu çirkin tavrı şiddetli bir şekilde kınamıştır…
Hatta bu çeşit yapmacık tavırlar ve sözler, bir türlü insanları kandırmak için onlara karşı sergilenen sahtekarlıklardır desek inanın mubalağa etmiş olmayız.
Allah’u Azze ve Celle ise bizlere her zaman, gerek kendisine karşı ve gerekse kullarına karşı dürüst olmayı, merhametli davranmayı ve mütevazı olmayı emretmiştir… Çünkü insanın şanını yüceltecek en güzel değerlerden birisi de budur…
Rabbim bizlere mütevazi kullarından olmamızı nasibeylesin… Bununla beraber gizli açık bütün riya çeşitlerinden ve sahtekar tavırlardan da muhafaza eylesin…
Amin
Tacuddin el Bayburdi