Dua'dan sonra eller yüze sürülür mü ?
Bu konuda toplumun alışa geldiği şekilde Duadan sonra elleri yüze sürmek hakkında sahih ve sabit olan bir rivayet yoktur.
Ama Aişe annemizden gelen sahih bir rivayet var ki o da, kul gece yatarken Felak ve Nas surelerini okur ve ellerine üfleyip onları yüzüne ve vücuduna mesheder…
“ … Aişe radıyallahu anhâ anlatıyor : " Peygamber aleyhissalâtu vesselam yatağına girdiği zaman, İhlas suresini, Felak ve Nas surelerini okur ve ellerine üfleyip onları yüzüne ve vücuduna mesheder ve bunu üç kere tekrar ederdi. Hastalandığı zaman aynı şeyi kendisine yapmamı emrederdi. "
Buhari Fedâilu'l-Kur'ân 14 Tıbb 39 Da'avât 12 Müslim Selâm 50, 2192 Tirmizî Da'avât 21, 3399 Ebu Dâvud, Tıbb 19
ELLERİ YÜZE SÜRME KONUSUNDAKİ ZAYIF HADİSLER
“ … Ömer r.a şöyle dedi : Rasul-i Ekrem ellerini duaya kaldırdığı zaman yüzüne sürmeden salıvermezdi. ”
Tirmizi : 6.c.3608.n – Ebu Davud : 2.c.1492.n – İbni Mace : 10.c.3866.n
“ … İbnu Abbas radıyallahu anhüma anlatıyor : Rasulullah s.a.v buyurdular ki : " Allah'a dua edince avuçlarının içini açarak dua et, ellerinin sırtlarıyla dua etme. Duayı bitirince de avuçlarını yüzüne sür. "
Birinci olarak zikrettiğimiz Ömer r.a’un bu rivayeti münker bir rivayettir. isnadında Hammad b. İsa tek kalmış olup o zayıf bir ravidir… Ebu Davud onun zayıf olduğunu ve münker rivayetlerde bulunduğunu söylemiş, Hafız İbn Hacer Takrib'de zayıf olduğunu zikretmiştir. Ayrıyeten yine bu hadis Hammad b. İsa'nın münker rivayetlerindendir. Zira sika raviler Nebi Sallallahu aleyhi ve sellem'in duasını rivayet etmişler ama hiçbiri duadan sonra ellerini yüze sürdüğünü zikretmemiştir ... İkinci zikredilen İbn Abbas radıyallahu anhumanın rivayeti de sahih değildir
İmam Ebu Davud'un dediği gibi çok zayıftır. İsnadı meçhul raviler zinciridir. Ebu Davud bu rivayetin ardından der ki : " Bu, Muhammed b. Ka'b el-Kurazi'den başka tariklerle de rivayet edilmiş olup hepsi de vâhî çok zayıf rivayetlerdir. Bu da onlardan biridir ve aynen zayıftır." İbn Hacer Buluğul Meram'da : 1553-1554 : " Rivayet yollarının bir araya gelmesi ile hasen olur " diyerek hata etmiştir. Zira Ebu Davud bu konudaki hadislerin zayıf olduğunu belirtmiş,
Ebu Hatim bu konudaki rivayetlere karşı çıkmıştır. Hatta Beyhaki Sünenu'l-Kubra'da : 2/212 şöyle der : " Elleri duadan sonra yüze sürmeye gelince, seleften hiçkimseden kunut duasında bunu yaptıkları ezberlenmemiştir. Bazıları namaz dışındaki duada Nebi sallallahu aleyhi ve sellem'in bunu yaptığını rivayet etmiş olsalar da bu hadislerde zayıflık vardır." Nitekim İmam Malik elleri yüze sürmeye karşı çıkmış, Sufyan es-Sevri bunu çirkin görmüş ve İmam Ahmed bu konuda sabit bir şey işitmediğini belirtmiştir.
Bu konuda Saib b. Yezid'den onun da babasından Ebu Davud'da : 1492 bir rivayet daha vardır. onun da isnadında Hafs b. Hişam meçhul, İbn Lehia zayıftır.
Bezzar, İbn Ömer radıyallahu anhuma'dan benzerini rivayet etmiştir. isnadında yalanla itham edilen ravi Süleyman b. ebi Davud el-Cezeri vardır. Ebu Zür'a : " Münker bir rivayettir, korkarım ki bunun aslı yoktur" demiştir.
Şeyh Elbani İrvau'l-Galil'de : 2/179 bu rivayetler birbirini kuvvetlendirmez, çünkü zayıflıkları şiddetlidir demiştir.
İbni Abbas’tan rivayet edilen başka bir hadiste ki bu Ebu Davud ve onun yoluyla Beyhaki tarafından da rivayet edilmiştir. Abdu’l-Malik İbni Muhammed İbni Eymen, Abdullah İbni Yakub İbni İshak, ona Muhammed İbni Kab’den rivayet eden bir kimseden rivayet edilenhadisin metni şu şekildedir:
“ Duvarlara örtü asmayınız, kardeşinin kitabına onun izni olmadan bakan, ancak ateşe bakmış olur. Allah'tan avuçlarınızın içi ile isteyiniz, dışları ile istemeyiniz. Duayı bitirince avuçlarınızı yüzlerinize sürünüz.”
Ebu Davud : 1485 Beyhaki : 2/212 İbni Mace :
Bu sened zayıftır. Abdu’l-Malik, Ebu Davud tarafından zayıf olarak değerlendirilmiştir. Ayrıca hadisin senedinde Abdullah İbni Yakub’un adı bilinmeyen bir şeyhi de bulunmaktadır. Bu da, hadisin senedindeki bir başka sorundur. Kim olduğu bilinmeyen bu şeyh İbni Hasan yada İbni Meymun olabilir ki yukarıda da değindiğimiz gibi alimler tarafından her ikisi de yerilmiştir.
Hadis ayrıca Hakim : 4/270 tarafından Muhammed İbni Muaviye yoluyla nakledilmiştir. Muhammed İbni Muaviye; kendisine Mesadif İbni Ziyad el-Medeni’nin bu hadisi Muhammed İbni Ka’b el-Kurezi’den isittiğini söyleyerek rivayet ettiğini söyleyerek hadisi nakleder. Zehebi hadisin uydurma olduğunu ve Darekutni’nin İbni Muaviye’yi yalancılıkla itham ettiğini aktarır.
Ebu Davud dedi ki : " Bu hadis Muhammed bin Ka'b'den birçok senedle rivayet edilmiştir. Bu rivayetlerin hepsi zayıftır. İçlerinde en üstünü bu ( bizim rivayet ettiğimizdir ), ama bu da zayıftır." Ebu Davud :
Tacuddin el Bayburdi