Abdest ile alakalı konular
1 - ABDEST ALIRKEN NİYET ETMEK
{ … Ömer r.a şöyle dedi : Ben Resulullah s.a.v’i işittim şöyle buyuruyordu : Ameller ancak niyetlere göredir....... }
Buhari : 1.c.143.s - Müslim 1907/100 Ebu Davud 2201 Nesei 75 İbni Mace 4227 Humeydi 28 Tayalisi 37 İbni Huzeyme 228 Tabarani 40-7046-M. Evsat Ebu Nuaym 8/42-el-Hilye Hatib 4/244-et-Tarih İbni Hazm 3/231-el-Muhalla İbn Carud 64 Ahmed 1/25 Albani 1/59-el-İrva
İZAH : Bilindiği gibi niyet ; yapılacak bir eylemi kişinin zihninde tasarlamasının adıdır. Yani, kalbin bir şeye meyletmesidir. Dolayısıyla niyetin mahalli kalptir ve dille niyet edilmez.
2- ABDEST ALIRKEN BESMELE ÇEKMENİN GEREKLİLİĞİ
{ … Ebu Hureyre r.a den Resulullah s.a.v şöyle buyurdu : Abdest almayan kimsenin namazı yoktur. Abdeste başlarken Bismillah demeyen kimsenin de abdesti yoktur. }
Ahmed 2/418 Ebu Davud 101 Tirmizi 25 Muhtasaran İbni Mace 399 Dare kutni 1/71 Hakim 1/1476 Beyhaki 1/43
3 - ABDESTİN KEYFİYETİ
{ … Humran b. Eban şöyle dedi : Osman b. Affan r.a yu abdest alırken gördüm. Ellerine biraz su döktü ve onlan üç kez yıkadı. Sonra üç kez azını çalkaladı ve burnuna su alıp çıkardı. Sonra üç kez yüzünü yıkadı. Sonra üç kez dirseğine kadar sağ elini yıkadı. Sonra sol elini aynı şekilde yıkadı. Sonra başını meshetti. Sonra üç kez sağ ayağını topuklara kadar yıkadı. Sonra bu şekilde sol ayağını da yıkadı. Sonra şunu söyledi : Resulullah s.a.v’i bu benim abdest aldığım gibi abdest alırken gördüm. Sonra Resulullah s.a.v şöyle buyurdu : Her kim bu benim abdestim gibi abdest alır, sonra kalkar içinden kendi kendisiyle konuşmaksızın iki rekat namaz kılarsa onun günahları bağışlanır. }
Buhari 1934-Ter : 1800 Müslim 226/3 Ebu Avane 1/238 Ebu Davud 106 Nesei 84 İbni Hibban 1060-el-İhsan İbni Huzeyme 2-3 Abdurrezzak 141 Tabarani 1/267-M.Sagir Beyhaki 1/53 Beğavi 153-eş-Şerh
{ … Abdulhayr şöyle dedi : Ali b. Ebi Talib r.a sabah namazını kıldıktan sonra caminin avlusuna geldi ve oraya oturdu. Sonra – hizmetcisi olan – çocuğa : Bana bir abdest suyu getir,dedi. Çocuk ona içerisinde su olan bir kap ve bir de tas getirdi. - Abdulhayr dedi ki :
Biz oturmuş ona bakıyorduk. Ali r.a sağ eliyle su kabını aldı sol eline döktü. Sonra onunla iki elini yıkadı. Sonra tekrar sağ eliyle su kabını aldı sol eline ondan su boşalttı, sonra da onunla iki elini yıkadı. Sonra tekrar sağ eliyle su kabını aldı ve sol eline ondan su boşalttı, sonra da onunla iki elini yıkadı. Ellerini bu şekilde üç kez yıkadı. Abdulhayr dedi ki : Ali r.a ellerini bu şekilde üç kez yıkayıncaya kadar ellerini su kabının içine girdirmedi. Sonra o, sağ elini su kabına girdirdi - eline su alarak üç kez - ağzını doldurup mazmaza yaptı. - ağzını çalkaladı - Peşinden üç kez burnuna su alıp sol eliyle çıkardı. Sonra üç kez yüzünü yıkadı. Sonra üç kez dirseğine kadar sağ elini yıkadı. Sonra üç kez dirseğine kadar sol elini yıkadı. Sonra sağ elini su kabının içine - suda eli kaybolacak şekilde - girdirdi. Sonra alabildiği kadar su ile elini oradan çıkardı. Sonra sağ elindeki suyu sol eline dökerek iki eliyle bir kez başının tamamını meshetti. Sonra sağ elini su kabına girdirdi sonra onunla sağ ayağına su döktü ve sol eliyle sağ ayağını üç kez yıkadı. Sonra yine sağ eliyle sol ayağına su döktü ve sol eliyle sol ayağını üç kez yıkadı. Sonra sağ elini su kabına yine daldırdı, elini su ile doldurdu sonra o suyu içti. Sonra şöyle dedi : İşte bu Allah’ın Nebisi s.a.v’ in abdestidir. Kim Nebi s.a.v’in abdestine bakmak isterse, Onun abdesti işte böyledir. }
İbn Carud 68 Ebu Davud 111-112 Nesei 93-94-95 Darimi 1/178 İbni Huzeyme 147 İbni Hibban : 1079-el-İhsan Tayalisi 149 Tabarani 2/59-60-M. Sağir Dare kutni 1/90 Beyhaki 1/48-58-68 Beğavi : 222-eş-Şerh - Ahmed 1/135
4 - ABDEST AZALARININ BİRER VEYA İKİŞER DEFA YIKANABİLECEĞİ
{ … Ebu Hureyre r.a şöyle dedi : Resulullah s.a.v’i abdest uzuvlarını ikişer ikişer yıkar halde abdest alırken görmüşümdür. }
İbn Carud : 71 - Ebu Davud 136 Tirmizi 43 İbni Hibban 1094-el-İhsan Hakim 1/150 Beyhaki 1/79 Ahmed 4/41
{ … İbni Abbas r.a şöyle demiştir : Resulullah s.a.v abdest uzuvlarını birer kere yıkayarak abdest aldı . }
İbn Carud : 69 - Buhari Ter:304 Ebu Davud 138 Nesei 80 Tirmizi 46 Darimi 1/177 İbni Mace : 411 İbni Hibban 1095-el-İhsan İbni Huzeyme 171 Tayalisi 2660 Beyhaki 1/73 Beğavi 226-eş-Şerh Abdurrezzak 128 Ahmed 1889
5 - ABDEST ALIRKEN MİSVAK KULLANMANIN GÜZELLİĞİ
{ … Ebu Hureyre r.a dan Resulullah s.a.v şöyle buyurdu : Ümmetime meşakkat verecek olmasaydım, her abdestle beraber misvak kullanmalarını onlara emrederdim. }
İbn Carud 63 Malik 1/66/115 İbni Huzeyme 138 Ahmed 9935 Tayalisi 2328 Hakim 1/146 Beyhaki 1/36 Albani : 1/1 10-el-İrva - C.Sağir : 3/7536.N
{ … Aişe r.anha dan Resulullah s.a.v şöyle buyurdu : Misvak ağız için temizlik ve Allah’ın da rızasıdır. }
Buhari : 1934 – Ter : 1800 -Ta’Iikan - Nesei : 1/5 - Darimi : 1/174 - Beyhaki : 1/34 - Şafii : 1/23-eI-Umm - Ahmed : 6/47
6 - ABDEST ALIRKEN PARMAKLARI VE SAKALI HİLALLEMEK
{ … Enes ibn Malik r.a dan. Resulullah s.a.v abdest aldığı zaman,bir avuç su alarak çenesinin alt kısmından elini sokup,sakalını hilaller ve : Aziz ve Celil olan rabbim bana böyle emretti, buyururdu. }
Ebu Davud : 1.c.145.N
{ … Şakik b. Seleme şöyle dedi : Osman r.a’yu abdest alırken gördüm ..... Başını ve kulaklarının içini ve dışını meshetti ..... Parmaklarını ve sakalını hilalledi ..... }
İbni Mace 430 Ebu Davud 110 İbn Carud 72 İbni Huzeyme 151 Beyhaki 1/54 Ahmed 11149
Altı çizili kısmın İbni Mace’ nin rivayet ettiği Ammar b. Yasir r.a hadisinden şahidi vardır.
İbni Mace : 1/429
7 - BAŞIN TAMAMININ MESHEDİLMESİ
{ … Abdullah b. Zeyd b. Asım r.a dan şöyle dedi : Resulullah s.a.v : ” .... Başını meshetmek için iki eline - biraz - su aldı. Meshetmeye başının ön kısmından başladı. Sonra ellerini başının arka kısmına - yani enseye - doğru götürdü. Sonra ellerini tekrar başının ön kısmına getirdi. }
İbn Carud : 73 - Tirmizi : 32 - İbni Mace : 434
{ … El-Mikd b. Ma’dikeribe r.a şöyle dedi : Resulullah s.a.v’e abdest suyu getirildi, Resulullah ... Başını, kulaklarının - içini ve dışını - meshetti. }
İbn Carud 74 Ebu Davud 121 İbni Mace 442 Beyhaki 1/65 Tahavi 1/32-el-Meani Ahmed 4/132
8 - ABDESTTEN SONRA ETEĞE SU SERPME
{ … Hakem veya Hakemin oğlundan, o da babasından rivayet etmiştir. Resulullah s.a.v idrar yaptı sonra abdest aldı ve sonra da eyeğine su serpti. }
Ebu Davud : 1.c.168.n
9 - SARIKLAR ÜZERİNE MESHETMEK
{ … El - Mugire b. Şu’be r.a şöyle dedi : Nebi s.a.v abdest aldı, başına ve sarığa ... meshetti. }
İbn Carud 83 Müslim 274/82-83 Ebu Avane 1/225 Ebu davud 150 Nesei 107 Tirmizi 100 İbni Hibban 1432-el-İhsan Beyhaki 1/58 Beğavi 232-eş-Şerh Ahmed 4/179
10 - ABDEST DE AYAKLARIN GÜZEL YIKANMASINA İHTİMAM GÖSTERMEK
{ … Ebu Hureyre r.a Bir su kabından abdest alan bir topluluk gördü. Onlara şöyle dedi : Abdest almayı tam erkanı ile yapınız. Çünkü ben Ebu’l-Kasım s.a.v’i şöyle buyururken işittim : Vay şu ökçe sinirlerinin ateşteki haline ! }
İbn Carud 78 Buhari 165-Ter:311 Müslim 242/28-29-30 Ebu Avane 1/251-252 Nesei 110 Tirmizi 41 Darimi 1/179 İbni Mace 453 İbni Huzeyme 162 Beyhaki 1/69 Abdurrezzak 62-63 Ahmed 4/430
11 - MESTLER ÜZERİNE MESHETMEK
“ … Cerir b. Abdillah r.a aktarmıştır. Kendisi bir seferinde abdest almış mestleri üzerine meshetmişti. Kendisine sadece mesh mi ediyorsun ? Denilmişti. O da : “ Rasûlullah s.a.v‘i mestleri üzerine meshederken gördüm ” dedi. Cerir’in bu sözü Abdullah’ın arkadaşlarının hoşuna giderdi. Cerir Rasûlullah s.a.v’in vefatına yakın Müslüman olmuştu. “ Buhârî, Vudu’: 51; İbn Mâce, Tahara: 84
“ … Amr b. Ümeyye et Damri r.a’in babasından aktarmıştır. Kendisi bizzat Rasûlullah s.a.v’in abdest alıp mestleri üzerine meshettiğini görmüştü.”
Buhârî, Vudu’: 51; İbn Mâce, Tahara: 84
“ … Usâme b. Zeyd r.a’den rivâyete göre, şöyle demiştir : Rasûlullah s.a.v ve Bilal bir sokağa girmişlerdi. Rasûlullah s.a.v, tuvalet ihtiyacını gidermek için gitti sonra geldi. Usâme diyor ki : Ben Bilal’e Rasûlullah s.a.v’in ne yaptığını sordum. O da dedi ki : “ Rasûlullah s.a.v, tuvalet ihtiyacını giderdi sonra abdest alıp yüzünü ve ellerini yıkadı başını ve mestlerini meshetti ve namaz kıldı.”
“ … Sa’d b. ebi Vakkas r.a şöyle diyor : “ Rasûlullah s.a.v mestleri üzerine meshetmişti.”
Buhârî, Vudu’: 51; İbn Mâce, Tahara: 84
“ … Sa’d b. ebi Vakkas r.a’den rivâyete göre, Rasûlullah s.a.v mestler üzerine mesh konusunda : “ Onda bir mahzur yoktur ” buyurdu. “
Buhârî, Vudu’: 51; İbn Mâce, Tahara: 84
“ … Muğîre b. Şu’be r.a’den rivâyete göre, şöyle demiştir : Rasûlullah s.a.v tuvalet ihtiyacını gidermek için çıkmıştı döndüğünde onu su dolu bir kapla karşıladım, sudan döktüm ellerini ve yüzünü yıkadı sonra kollarını yıkamak istedi. Cübbenin kolları dar olduğu için kollarını cübbenin altından çıkardı ve yıkadı daha sonra mestleri üzerine meshedip bize namaz kıldırdı. “
Buhârî, Vudu’: 51; Müslim, Tahara: 23
“ … Muğîre b. Şu’be r.a’nun babasından aktardığına göre, şöyle demiştir : Rasûlullah s.a.v tuvalet ihtiyacını gidermek için çıkmıştı. Muğîre içinde su dolu bir kapla arkasından gitti. Rasûlullah s.a.v tuvalet ihtiyacını giderdikten sonra O’na o sudan döktü. Rasûlullah s.a.v abdest alıp mestleri üzerine meshetti.”
Buhârî, Vudu’: 51; Müslim, Tahara: 23
{ … İbnu’l-Haris,den şöyle dedi : Cerir r.a yu Su kabından abdest alırken gördüm, o mestleri üzerine meshetti. Ben : Mestlerinin üzerine meshediyor musun ? dedim. Cerir : Ben Resulullah s.a.v’i böyle yaparken gördüm, dedi.
Ravilerden İbrahim şöyle dedi : Bu hadis Abdullah İbni Mesud ve arkadaşlarının çok hoşuna gidiyordu. Çünkü Cerir’in müslüman oluşu Maide suresinin inişinden sonra idi. }
İbn Carud 81 Buhari 387-Ter:480 Müslim 272/72 Ebu Avane 1/254-255 Nesei 118 Tirmizi 93 İbni Mace 543 İbni Hibban 1335-el-İhsan İbni Huzeyme 186 Humeydi 797 Dare kutni 1/193 Beyhaki 1/270-273 Tabarani 2421-2430 Abdurrezzak 756-757 Ahmed 4/358-361-364
{ … Mugire b. Şu’be r.a şöyle dedi : Ben Resulullah s.a.v’i mestlerinin üzerine meshederken gördüm. }
İbn Carud 85 Ebu Davud 161-162 Tirmizi 98 Tayalisi 692 Dare kutni 1/195 Ahmed 4/245
12 - ÇORAPLAR VE AYAKKABILAR ÜZERİNE MESHETMEK
{ … Mugire b. Şu’be r.a şöyle dedi : Resulullah s.a.v abdest aldı, çoraplarının ve ayakkabılannın üzerine meshetti. }
Ebu Davud 159 Tirmizi 99 İbni Mace 559 İbni Hibban 1338-el-İhsan İbni Huzeyme 198 Tabarani 20/996 Tahavi 1/97-el-Meani Hakim 1/169 Beyhaki 1/283 Ahmed 4/252
AÇIKLAMA : Bazı alimler bu hadisin illetli olduğunu ifade etmişlerdir. Ebu Davud da onlardan biridir. Onların bu hadise illetli derken ileri sürdükleri sebep şudur :
“ Muğire b. Şu’be nin mestler üzerine meshetme meselesinde rivayet ettiği hadislerin genelindeki ifade “ Resulullah s.a.v mestlerinin üzerine meshetti...... ” şeklinde olduğu için, Abdurrahman b. Mehdi Muğire r.a’nun bu “ Çoraplarının ve ayakkabılarının üzerine meshetti ” anlamındaki hadisini almamıştır. İlletmiş gibi gösterilen bu durum asla illet değildir. Hadis imamlarından her hangi birinin kendine göre bir sebepten dolayı bir hadisi terk etmesi, eğer makul bir sebeb olsaydı, hadis diye bir şey kalmazdı….. Çünkü bir çok imam,makul olmayan bir takım sebeplerden dolayı bir çok hadisi almamıştır.
Halbuki bir hadisi hüccet olmaktan çıkaran sebeb ; onun sahih olmamasıdır. Yani onun zayıf oluşu ve zayıflık sebebinin de, bu şerefli hadis ilminin kaidelerine göre olmasıdır… Dolayısıyla bu hadis, zannedilenin tam tersine ravileri sika ve senedi de sahihtir. Aynı zamanda hadisin metni de “ Resulullah s.a.v mestlerinin üzerine meshetti ” anlamındaki hadisin metnine muhalif değildir. Aksine bu, o hadiste olmayan bir ziyadedir. Sıkanın da ziyadesi makbul olduğuna göre bu, diğer hadiste olmayan yeni bir hükmü ifade etmektedir. 0 da çoraplar üzerine meshetmektir.
13 - MUKİM VE SEFERİ İÇİN MESH MÜDDETİ
{ … Huzeyfe b. Sabit ve Ebu Bekere r.a şöyle dediler : Resulullah s.a.v mestler üzerine meshetmenin müddetini, seferi olan için üç gün üç gece, mukim olan için de bir gün bir gece olarak takdir etti. }
İbn Carud 86-87 Ebu Davud 157 Tirmizi 95 İbni Mace 554 İbni Hibban 1329-el-İhsan Humeydi 435 Tabarani 3749-M.Kebir Dare kutni 1/194 Beyhaki 1/277-281 Beğavi 237-eş-Şerh Abdurrezzak 790 Ahmed 5/214
14 - ABDESTTEN SONRA YAPILACAK DUA
{ … Ömer r.a dan Resulullah s.a.v şöyle buyurdu : Sizden herhangi bir kimse abdest alır ve abdest alışını tam yaptıktan sonra :
“ Eşhedü En la ilahe illallahu Vehdehu la şerike leh ve eşhedü Enne Muhammeden Abduhu Ve Rasuluh. Allah’um mec’alniy mine’t tevvabiyne vec alniy minel mutatahhiriyn “
derse ona cennetin sekiz kapısı açılır ve kendisi hangisinden isterse içeriye girer. }
“ Şehadet ederim ki Allah’tan başka ilah yoktur ve şeriksiz olarak birdir. Ve yine şehadet ederim ki Muhammed onun kulu ve resulüdür. Ey Allah’ın beni tevbe edenlerden ve temizlenenenlerden kıl. “
Ahmed : 4/145-146-153 - Müslim : 234/17 Ebu Avane 1/225 Ebu Davud : 169 Nesei 148 Tirmizi : 1.c.55.n - İbni Mace 470 İbni Hibban 1050-el-İhsan İbnus-Sünni 31-Amelül yevm Beyhaki 1/78 Abdurrezzak 142
Tacuddin el Bayburdi