Hasta ve Özürlü kimselerin Namazı
Değerli kardeşlerim … ! yiyin için, yatın kalkın ve Rabbinize hamdedin ki, her konuda dinimizde bizlere kolaylıklar ve güzellikler sağlamıştır … Bunlardan bir tanesi de hasta ve özürlü kimselerin namazlarını eda etmeleri için onlara sağladığı kolaylıklar ve güzelliklerdir…
Allah’u Teala kerim kitabında kullarına şöyle buyurmaktadır :
يُرِيدُ اللّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلاَ يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ
“ … Allah sizin için kolaylık ister, güçlük istemez … “
1 – Namazını ayakta kılamayan kimse oturarak kılar :
“ … İmran bin Husayn r.a şöyle dedi : Bende basur hastalığı vardı, Nebi sallallahu aleyhi ve selleme hastaların namazı hakkında sordum, o şöyle buyurdu : Namazı ayakta kıl, gücün yetmezse oturarak ; ona da gücün yetmezse yan üstü yatarak kıl.”
Buhari : 1117.Ter :1075 - Ebu Davud : 952 - Tirmizi : 372 - İbni Mace : 1223 Darekutni : 1 / 380 - Beyhaki : 2 / 304 - İbnu’l-Carud : 231 - İbni Huzeyme : 1250 Ahmed : 19840 - Tabarani : 18 / 589 - Albani : 299 – el – İrva
“ … İmran bin Husayn r.a şöyle dedi : “ Benim basur hastalığım vardı, Nebi s.a.v’e namazı nasıl kılacağımı sordum. Rasulullah s.a.v : Ayakta namaz kıl, eğer ayakta namaz kılmaya gücün yetmez ise oturarak kıl, eğer buna da gücün yetmezse yanının üzere yatarak kıl, buyurdu.”
Buhari : 1117 Ebu Davud : 952 Tirmizi : 372 İbni Mace : 1223 Darekutni : 1/380 Beyhaki : 2/304 Ahmed : 19840 İbn Carud : 231 Albânî : 299 İrva
“ … İmran b. Husayn r.a dedi ki : Ben Nebi sallallahu aleyhi ve selleme bir insanın oturarak kıldığı namazını sordum. Nebi : Kim ayakta namaz kılarsa bu enfaziletli olanıdır. Kim de oturarak kılarsa onun için ayakta kılanın yarı ecri vardır. Kim de yanı üzere yatarak kılarsa, onun için oturarak kılanın yarı ecri vardır, buyurdu.”
Buhari : 1116 –Ter :1074 - Ebu Davud : 951 - Nesei : 1659 - Tirmizi : 371 - İbnu’l-Carud : 230 - Beyhaki : 2 / 308 - İbni Hibban : 2513 – İbni Ebi Şeybe : 1 / 502 - Ahmed : 4 / 433
2 – Oturarak namaz kılmanın keyfiyeti :
“ … Rasulullah s.a.v bir hastayı ziyaret esnasında onu yastığı üzerinde - yani yastığa secde etmek için onu önüne koyarak - namaz kılarken gördü ve yastığı kaldırıp attı. Bu sefer hasta namaz için bir tahta – yani üzerine secde etmek için bir tahta - edindi. Rasulullah tahtayı da kaldırıp attı ve şöyle buyurdu : Gücün yeterse namazını toprak üzerinde – oturarak – kıl. Değilse işaretle kıl ve secdeni rukuundan biraz daha fazla eğilerek yap. “
Taberani – Bezzar – Beyhaki – İbni Simak : el-Hadis : 2 / 67 de .. El-Albani S.Sahiha : 323 – Sıfatu’s Salatu’n Nebi : s.50 de senedinin sağlam olduğunu söyler.
“ … İbni Ömer r.a şöyle dedi: “ Rasulullah s.a.v ben kendisiyle beraber olduğum halde ashabından hasta bir adamı ziyaret etti. Rasulullah s.a.v yanına girdiğinde adam bir ağaç parçası üzerine namaz kılıyordu. Adam secde ettiğinde alnını o ağaç parçasının üzerine koydu. Rasulullah s.a.v ona işaret etti, adam da ağacı attı ve bir yastık aldı. Bunun üzerine Rasulullah s.a.v :
− Onu bırak, eğer yere secde etmeye gücün yeterse et, yoksa ima ederek kıl. İma ettiğinde secdeni rükûundan daha eğik yap, buyurdu.”
Tabarani : 13082 Mucemu’l-Kebir
Zikri geçen bu hadisi şerifi bazen yanlış terceme ederek ; Tahta üzerinde, sandalye üzerinde veya yaygı üzerinde namaz kılmanın yasak olduğunu anlatmaya çalışanlar olmuştur… Halbu ki hadiste anlatılan nehy, onların üzerinde değil, onların üzerine secde etmek için ön tarafımıza koymaktır… Değilse – eğer onların dediği gibi anlaşılacak olsa – bu sefer evlerimizin altı tahta ne yapacağız … ? … Veya evlerimizin her tarafı halı ve yaygı bu durumda ne yapacağız … ?
Hulasa bu ve emsali hadisi şeriflerde anlatılan şey, namaz kılmak isteyen özürlü veya hasta kimse, secde etmek için özel bir yastık veya tahta edinmemesi gerekir… Hadisin son kısmında da zikredildiği gibi ; “ … Değilse işaretle kıl ve secdeni rukuundan biraz daha fazla eğilerek yap. “ … Yani illa başını secdeye koymak için uğraşma… Rukunu biraz eğik secdeni ise ondan biraz daha eğik tut yeter…
3 – Özürlü kimsenin namazda bağdaş kurarak oturması :
“ … Aişe r.anha şöyle dedi : “ Nebi s.a.v’i bağdaş kurmuş halde namaz kılar halde gördüm. ”
Nesei : 1660 İbni Huzeyme : 1238 Hâkim : 1021
4 – Oturarak namaz kılamayan kimseler yanı üzere yatar ve ima ile Kılar :
“ … İmran bin Husayn r.a şöyle dedi : “ Benim basur hastalığım vardı, Nebi s.a.v’e namazı nasıl kılacağımı sordum. Rasulullah s.a.v : Ayakta namaz kıl, eğer ayakta namaz kılmaya gücün yetmez ise oturarak kıl, eğer buna da gücün yetmezse yanının üzere yatarak kıl’ buyurdu.”
Buhari : 1117 Ebu Davud : 952 Tirmizi : 372 İbni Mace : 1223 Darekutni : 1/380 Beyhaki : 2/304 Ahmed : 19840 İbn Carud : 231 Albânî : 299 İrva
5 – Seccade – namazlık – üzerinde namaz kılmak :
{ … Meymune r.anha şöyle dedi : Rasulullah s.a.v hasır seceade üzerinde namaz kılardı. }
Buhari 381-Ter : 477 Ebu Davud 656 Nesei 737 Darimi 1/319 İbni Mace 1928 Tayalisi 1626 İbni Huzeyme 1007 İbni Hibban 2310 Humeydi 311 Beyhaki 2/421 Beğavi 528-529
6 – Binek üzerinde namaz kılmak :
“ Namazları ve orta namazını - ikindi namazını - koruyun ve Allah'a gönülden boyun eğiciler olarak - namaza - durun. “
“ Eğer korkarsanız, yaya veya binekte iken kılın. Güvenliğe girdiğinizde ise, yine Allah'ı, bilmediğiniz şeyleri size öğrettiği gibi zikredin. “
“ … Cabir r.a dan. Dedi ki : Rasulullah s.a.v beni bir iş için gönderdi. Geldiğimde O, devesinin üzerinde şarka doğru namaz kılıyordu. Secdesi rukusundan daha eğikti. “
Tirmizi : 1.c.349.n
Bu ve emsali delillerde de ifade edildiği gibi bir Müslüman, yere inme imkanı bulamayıp ta otobüste, uçakta veya daha farklı bineklerde yolculuk yaptığı esnada namazını oturarak kılabilir…
Tacuddin el Bayburdi