Cenazeyi taşımak veya arkasından gitmek
1 - Cenazeyi taşımak veya arkasından gitmek, Müslüman ölünün diğer Müslümanlar üzerindeki hakkıdır
“ … Ebu Said el-Hudri'den. Peygamber s.a.v şöyle buyurdu : Hastayı ziyaret ediniz, cenazelerin arkasından gidiniz. Onlar size ahireti hatırlatır."
İbn Ebi Şeybe, Musannef : III, 73 - Buhari, el-Edebu'l-Müfred : s. 75 - İbn Hibban, Sahih : 709 -Mevarid - Tayalisi : I, 224 - Ahmed : III, 27, 32, 48 - Beğavi, Şerhu's-Sünne : I, 166/1
“ … Ebu Hureyre r.a'dan Peygamber s.a.v şöyle buyurmuştur : Kim cenazede [evinden itibaren] hazır bulunursa, - bir rivayette : kim bir müslümanın cena-zesinin arkasından ecrine inanarak ve umarak giderse - ve namazı kılınıncaya kadar beklerse ona bir kiyrad vardır. Kim de defnedilinceye kadar hazır bulunursa - diğer rivayette : işi bitene kadar - ona ait [ ecir olarak ] iki kiyrad vardır. [ Ey Allah'ın Rasûlü ] iki kiyrad nedir diye soruldu. O : Oldukça büyük iki dağ kadar diye buyurdu. - Diğer rivayette : Herbir kiyrad Uhud gibidir - ."
Buhari : I, 89-90 - III, 150 -152-153-154 - Müslim : III, 51-52 - Ebu Davud : II, 63-64 - Nesai : I, 282 - Tirmizi : II, 150 - İbn Mace : I, 467-468 - İbnu'l-Carut : 261 - Beyhaki : III, 412-413 - Tayalisi : 2581 - Ahmed : II, 233, 246, 273, 280, 320, 401, 430, 458, 470, 474, 493, 503, 521, 531
“ … Ebu Hureyre r.a dan. Peygamber s.a.v şöyle buyurdu : Müslümanın, müslüman üzerindeki hakkı - bir rivayette : müslümanın kardeşi üzerindeki hakkı - beş tanedir. Selamı almak, hastayı ziyaret etmek, cenazelerin arka-sından gitmek, davete icabet etmek, aksırana - elhamdulillah dediği takdirde - yerhamukellah demek."
Buhari : III, 88 - Müslim : VII, 3 - İbn Mace : I, 439 - İbnu'l-Carut : 261 - Ahmed : II, 372, 412, 540
2 - Kadınların cenazenin arkasından gitmesinin yasak oluşu
“ … Ümmü Atiye r.anha şöyle demiştir : Bizlere cenazelerin arkasından gitmek yasaklanıyordu. - Bir rivayette Rasûlullah s.a.v bize yasakladı - fakat bunu bize kesin bir emir olarak vermedi."
Buhari : I, 328-329 - III, 162 - Müslim : III, 47 - Ebu Davud : II, 63 - İbn Mace : I, 487 - Ahmed : VI, 408-409 - Beyhaki : IV, 77
3 - Yüksek sesle ve tütsülerle cenazenin arkasından gitmek yasaktır
“ … Ebu Hureyre r.a dan. Peygamber s.a.v şöyle buyurdu : Cenazenin arkasından yüksek sesle de, ateşle de gidilmez."
Ebu Davud : II, 64 - Ahmed : II, 427, 528 - 532
4 - Cenazeyi kabrine götürmek için acele etmek
“ … Ebu Hureyre r.a dan. Peygamber s.a.v şöyle buyurdu : Cenazeyi çabuk götü-rünüz. Eğer salih birisinin cenazesi ise onu bir hayra doğru götürüyorsunuz. Eğer böyle değil ise boyunlarınızdan bırakacağınız bir kötülüktür."
Buhari : 3.C.1241.S - Müslim , Tirmizi - Ahmed : II, 240, 280, 488 - Beyhaki : IV, 21
“ … Ebu Said el-Hudri r.a dan. Peygamber s.a.v şöyle buyurdu : Cenaze konulup, adamlar boyunları üzerinde onu yüklendiklerinde eğer salih bir kişinin cenazesi ise : Beni çabuk götürün. [ Beni çabuk götürün ] der ve eğer salih değil ise : Vay benim halime bunu nereye götürüyorsunuz der. Onun bu sesini insan dışında herşey işitir ve eğer insan bu sesi duyarsa [ elbette ] baygın düşer."
Buhari : III, 142 - Nesai : I, 270 - Ahmed : III, 41,
5 - Cenazenin önünde, arkasında, sağında, solunda yürümenin caiz olduğu
“ … Muğire b. Şube'den. Peygamber s.a.v şöyle buyurmuştur : Binekli cenazenin arkasında [ yürür ], yayan ise cenazenin istediği yerinde [ arkasında, önünde, sağında, solunda ama ona yakın olarak ] . Çocuğun da cenaze namazı kılınır. [ Anne babasına mağfiret ve rahmet ile dua edilir.] "
Ebu Davud : II, 65 - Nesai : I, 275-276 - Tirmizi : II, 144 - İbn Mace : I, 451, 458 - Tahavi : I, 278 - İbn Hibban, Sahih : 769 - Beyhaki : 84 – 25 - Tayalisi : 701-702 - Ahmed : IV, 247-248-249-252
“ … Enes bin Malik r.a dan. Peygamber s.a.v , Ebu Bekir ve Ömer cenazenin önünde de, arkasında da yürüyorlardı."
İbn Mace : 1483 - Tahavi : I, 278
“ … Sevban r.a şöyle demiştir : Rasûlullah s.a.v bir cenaze ile birlikte bulunduğu bir sırada ona bir binek getirildi. Ona binmeyi kabul etmedi. Cenazeden döndükten sonra yine ona bir binek getirildi, bu sefer bindi. Ona sebebi sorulunca şöyle buyurdu : Melekler de yürüyordu. Onlar yürürken ben binmek istemedim. Onlar gidince ben de bindim."
Ebu Davud : II, 64 – 65 - Hakim : I, 355 - Beyhaki : IV, 23
6 - Cenaze görünce ayağa kalkmak
“ … Ali r.a dan. Rasûlullah s.a.v cenaze sebebiyle ayağa kalktı. Biz de kalktık, sonra o oturdu, biz de oturduk."
Müslim : III, 59 - İbn Mace : I, 468 - Tahavi : I, 383 - Tayalisi : 150 - Ahmed : 631, 1094 – 1167
“ … Vakid b. Amr b. Sad b. Muaz yoluyla gelen bir rivayet te O şöyle demiştir : Ben Selime oğullarında bir cenazede hazır bulundum. Nafi b. Cübeyr bana dedi ki : Otur, ben sana bu hususta sağlam bir rivayet haber vereceğim. Bana Mesud b. el-Hakem ez-Zuraki anlattığına göre o Ali b. Ebi Talib r.a’u Kufe'nin düzlüğünde şöyle dediğini dinlemiş : Rasûlullah s.a.v bize cenazelerde ayağa kalkmayı emretmişti. Daha sonra oturdu ve bize oturmayı da emretti."
Şafiî, Ahmed : 627 - Tahavi : I, 282 ve İbn Hibban Sahih'inde rivayet etmişlerdir.
Tacuddin el Bayburdi