Teşehhüd de Parmak Hareketi
Değerli kardeşlerim … ! namazımızda sünnete uygun yapılması gereken önemli hususlardan birisi de, teşehhüde parmağımızı hareket ettirerek tahiyyat ve diğer duaları okumaktır…
“ … Ali İbnu Abdirrahman el-Muaviyyi, şöyle dedi : Ben namaz içinde küçük çakıl taşları ile oynarken, Abdullah İbnu Umer r.a bu hareketimi gördü. Namazdan çıkınca beni bu hareketimden menetti : Rasûlullah s.a.v namazda nasıl yapıyor idiyse sende öyle yap dedi. Rasûlüllah s.a.v nasıl yapardı ? dedim. Dedi ki : Namazda ( teşehhud için ) oturduğunda sağ avucuna sağ uyluğu üzerine kordu. Müteakiben bütün parmaklarını yumarak baş parmağı takip eden parmak ile işaret ederdi. Sol avucunuda sol uyluğu üzerine koyardı. “
Müslim : 2.c.580.n - Ebu Davud : 2.c. 987.n Nesei : 3/36
“ … İbni Ömer r.a'dan. O şöyle dedi : Rasûlullah s.a.v teşehhüde oturduğu vakit, sol elini sol dizi üzerine ve sağ elini de sağ dizi üzerine koyar, elli üç akderek şehadet parmağı ile işaret ederdi. “
Müslim : 2.c.580.n
“ … Abdullah İbnu Zubeyr r.a dan. şöyle dedi : Rasûlullah s.a.v ( namazda ) oturduğu vakit teşehhüd duasını okurdu. Oturuşunda sağ elini sağ uyluğu üzerine, sol elini sol uyluğu üzerine kordu. Ve şehadet parmağı ile işaret ederdi. Bunu yaparken de baş parmağını orta parmağı üzerine kordu. Sol elini de sol dizinin üzerine uzatırdı. Yani sol dizini sol avucu ile avuçlardı, sanki sol dizi sol avucunun bir lokması haline gelirdi. “
Müslim : 2.c.579.n
“ … Vail İbnu Hucr r.a'dan, şöyle dedi : Rasûlullah s.a.v'i ( namazda teşehhud için oturduğunda ) baş ve orta parmağım halka yapıp, şehadet parmağını kaldırıp onunla dua ettiğini gördüm. “
Ebu Davud : 2.c.957.n - İbnu Mace : 3.c.912.n
Bilindiği gibi işaret, hareketli veya hareketsiz yapılan fiillerle alakalı müşterek bir isimdir. Ama konu ile ilgili başka bir karine bu işaretin keyfiyetini bize anlatırsa veya açıklarsa, işte o zaman alınması gereken müfesser olandır. Yani az sonraki hadiste de anlatılacağı gibi işaretten kasdın hareketli bir işaret olduğu kabul edilmeli ve o alınmalıdır.
Bununla beraber yine bu işaretin hareketli olduğuna delalet eden sair karinelerden birisi de, bu işin şeytana demir kamçıdan daha şiddetli olduğunu anlatan hadistir. Çünkü bilinen bir gerçektir ki, kamçılamak hareketli bir fiildir.
PARMAĞI İŞARET'TEN MAKSAD ONU HAREKET ETTİRMEKTİR
“ … Vail İbnu Hucr r.a'dan, şöyle dedi : Rasûlullah s.a.v'in nasıl namaz kıldığını görmek istedim. Ve ( şöyle yaptığını ) gördüm ......... Sonra parmaklarından ikisini ( yani baş parmak ile orta parmağı ) halka yapıp ( şehadet ) parmağını kaldırdı ve hareket ettirerek onunla dua ediyordu. “
Nesei : 3/37 İbnu Huzeyme : 714 İbnu Carud : 208 Beyhaki : 2/132
ÖNEMLİ BİR İZAH : Hanefilerde sadece “ eş hedu en la ilahe illallah ve eşhedu enne Muhammeden abduhu ve Rasuluhu “ bölümünde parmağın kaldırılması yanlıştır. Çünkü hadislerde anlatılan ; “ Namazda oturduğunda “ … “ Teşehhüd duası için oturduğunda “ … “ Rasûlullah s.a.v teşehhüde oturduğu vakit “ şeklindeki ifadeler, bizlere teşehhüd bitene kadar bu parmak hareketinin yapılacağını göstermektedir… Çünkü ifade umumdur… yani teşehhüd bitene kadar veya kalkana kadar yapılmalıdır.
PARMAK HAREKETİ SIRASINDA BAKIŞLARI ONA YÖNELTMEK
“ … İbni Ömer r.a'dan, şöyle dedi : Rasûlullah s.a.v namazda ( teşehhud için ) oturduğunda ( şehadet ) parmağı ile kıbleye doğru işaret ederdi. Bakışlarını da ona ( yani şehadet parmağına ) dikerdi. “
Ebu Avane : 2/246 İbnu Huzeyme : 719 İbnu Hibban : 1938
PARMAK HAREKETİNİ SAHABENİN HEPSİ YAPARDI
“ … Vail İbnu Hucr r.a'dan, şöyle dedi : Rasûlullah s.a.v'i gördüm ki, ( teşehhüde oturduğu vakit şehadet parmağını ) hareket ettirerek onunla dua ediyordu. Ve sonra, soğuk bir zamanda geldim. Herkesin üzerinde ( kışlık ) elbiseleri vardı. ( Parmaklarını ) elbiselerinin altından hareket ettirdiklerini gördüm. “
Ahmed : 4/318 İbnu carud : 208 sahih bir senedle.
PARMAK HAREKETİ ŞEYTANA DEMİR KAMÇIDAN DAHA ŞİDDETLİDİR
“ … Nafi'den, şöyle dedi : Abdullah İbni Ömer r.a namazda ( teşehhüd için ) oturduğunda, ellerini dizlerinin üzerine koydu. ( Şehadet ) parmağı ile de işaret ederek bakışları da onu ( yani parmağını ) takib ediyordu. Ve sonra şöyle dedi : Rasulullah s.a.v bu ( parmak işareti ) şeytana demir kamçıdan daha şiddetlidir " dedi. “
Ahmed : 2/119 Bezzar : 5631 Taberani Kitabu'd-Dua : 642 hasen bir senedle.
BU HAREKETİ BİRKAÇ PARMAKLA YAPMANIN YASAK OLDUĞU
“ … Saad İbnu Ebi Vakkas r.a'dan, şöyle dedi : Ben, ( teşehhüde ) parmaklarımla dua ederken yanımdan Rasulullah s.a.v geçti ( benim iki parmağımla yaptığım bu hareketimi görünce ) şehadet parmağını göstererek " Tekle tekle " dedi. “
Ebu Davud : 1499 Tirmizi : 3557 Nesei : 3/38 sahih bir senedle rivayet etmişlerdir.
PARMAK HAREKETİ HER İKİ TEŞEHHÜDDE DE YAPILMALIDIR
“ … Abdullah İbnu Zubeyr r.a'dan, şöyle dedi : Rasulullah s.a.v ( namazda ) ilk ve son teşehhüd için oturduğunda ellerini dizlerinin üzerine koyar ve sonra ( şehadet ) parmağı ile işaret ederdi. “
Beyhaki : 2/132 Nesei : sahih bir senedle.
Tacuddin el Bayburdi