Fatiha konusu
Değerli kardeşlerim ... ! şunu asla unutmayınız ki Namazda fatihanın okunması, namazın en önemli rükünlerinden birisidir. Dolayısiyla namaz kılan bir kul gerek münferiden, gerek imamın arkasında kılınan sırri namazlarda ve gerekse imamın kıldırdığı cehri namazlarda mutlaka Fatihayı okuması gerekir. Zira az sonra da okuyacağınız hadislerde belirtildiği gibi, Fatihası olmayanın namazı yoktur.
"..... عَن عبادة بْن الصامت ؛ أن النَّبِي صَلَى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمْ قَال : لا صلاة لمن لم يقرأ فيها بفاتحة الكتاب .
{ … Ubade't-îbnu es-Samit r.a 'dan, şöyle dedi : Rasulullah s.a.v buyurdu ki : Her kim ki, " Fatiha't-ul-Kitab'ı " okumazsa onun namazı yoktur." }
Buharı 756 Müslim 394 Ebu Davud 822 Tirmizi 247 Nesei 2/137 ve Ibn Mace 837
{ … Ubade't-İbnu es-Samit r.a'dan, şöyle dedi : Bir sabah namazında Rasûlullah s.a.v'in arkasında idik. Rasûlullah s.a.v Kur'ân okurken, kıra'ati ona ağırlık verdi. Namazdan bitince ( cemaata hitaben ) : “ Zannedersem sizler imamınızın arkasında ( Kur'ân ) okuyorsunuz “ dedi. Biz de evet ya Rasûlallah hızlıca (size yetişe bilmek için okuyoruz) dedik. Rasûlullah s.a.v : İmamınızın arkasında Fatiha'dan başka bir şey okumayın, zira "Fatiha'yı" okumayanın namazı yoktur" dedi. }
Ahmed : 5/316/322 Ebu Davud : 823 Tirmizi 311 Nesei : 2/141 Buhari Cüz'ünde : 60/226 Dare Kutni : 1/318 İbnu Hibban : l776 Hakim : 1/238 Beyhaki Süneninde : 2/164 ve Kıra 'atta 98 îbnu Ebi Şey be 1/373 ve Tahavi 1/215 hasen bir senedle rivayet etmişlerdir.
{ … Reca İbnu Hayve'den, şöyle dedi : Bir gün Ubade't-İbnu es-Samit r.a'nun yanı başında namaz kılıyordum ki, imamın arkasında Fatiha'yı okuduğunu duydum. Namazı kıldıktan sonra, dedim ki : " Ya Eba Velid, sen imamla olduğun halde arkasında Fatiha'yı okuyor musun ? dedi ki : Yazıklar olsun sana Fatiha'sız namaz yoktur bilmez misin? }
Abdurrazzak : 2771 hasen bir senedle
Ubade't-İbnu es-Samit İbni Kays İbni esrani İbni Fihr İbni Sa'lebe el-Ensari el-Hazreci : Birinci ve ikinci akabe biatında hazır bulunanlardandır. Bedr, Uhud ve Hendek dahil Rasûlullah s.a.v'in iştirak ettiği bütün gazalarda hazır bulunmuştur.
Muhammed İbnu Ka'b el-Kurazi, Allah Rasûlü'nün zamanında Ensar'dan beş kişi Kur'ân'ı ezberlemişlerdir.Bunlar Muaz İbnu Cebel, Ubade't-İbnu es-Samit, Ubey İbnu Ka'b, Ebu Eyyub ve Ebu'd-Derda r.a diye haber vermiştir.
Aynı zamanda Ubade't-İbun es-Samit r.a Rasûlullah s.a.v'in zamanında, Eshab'ı Suffa'ya Kur'ân öğretirdi. Müslümanlar, Şam'ı feth edince Umer r.a kendisim müslümanlara Kur' ân ve Fıkıh öğretmesi için Şam'a yollamıştır.
Evzai r.h Filistin'e tayin olunan ilk kadı Ubade't-İbnu es-Samit r.a'dır dedi. Sahih olan kavle göre, Ubade't-İbnu es-Samit r.a Filistin'in Rumeyle kasabasında hicri otuz dört senesinde yetmiş iki yaşında iken vefat etmiştir.
{ … Enes İbnu Malik r.a'dan, şöyle dedi : Rasûlullah s.a.v ( bir gün ) ashabına namaz kıldırdı. Namazdan bitince, yüzünü ashabına çevirerek dedi ki : İmam okuduğu halde siz de ( arkasında ) namazlarınızda okuyor musunuz? Hepsi sukut ettiler. Resûlullah s.a.v bu sorusunu üç kere tekrar etti. Birisi dedi ki: Veya birkaçı dediler ki: Evet Yâ Rasûlullah biz bunu yapıyoruz. Rasûlullah s.a.v buyurdu ki : Bunu yapmayın. Sizden biriniz imamın arkasında, içinden olmak üzere sadece " Fatiha'yı " okuyun “ }
Buharı Cüz : 224 Dare-Kutni : 1/340 Tahavi : 1/218 Abdurrezzak : 2765 Beyhaki Kitab 'ul-Kıra 'at : 121 Hatib : 13/176 M.Zevaid : 2/110 sahih
Enes İbnu Malik r.a Rasûlullah s.a.v’in Medine'ye hicretle şeref verdiklerinde, annesi Ummü Suleym tarafından Allah Rasulüne hediye olarak verilir. Hatta rivayette naklonulmaktadır ki : Rasûlullah s.a.v Medine'ye şeref verdiklerinde her kes Allah Rasulü'ne s.a.v'e bir hediye takdim eder. Hediye edecek hiç bir şeyi olmayan Ummü Suleym ise, Enes'i kolundan tutarak Allah Rasûlü'nün huzuruna varır der ki : Yâ Rasûlullah benim başkaları gibi size takdim edecek hiç bir şeyim yok. Fakat bu oğlum Enes'dir kendisini hizmetinize kabul buyurun der.
Enes r.a o esnalarda on yaşlarında bulunuyordu. Allah Rasûlü'nün âhirete irtihaline kadar, hadarda, seferde hatta haceti için bile gittiğinde su taşıyarak yanından ayrılmadan Sahib'i Risalete hizmet etmiştir.
{ … Ebu Hureyre r.a'dan, şöyle dedi : Rasûlullah s.a.v buyurdu ki : " Fatiha " okunmayan namaz yeterli değildir. Dedim ki : Peki Yâ Rasûlullah eğer imamın arkasında olursam ? Elimden tutarak bana dedi ki : " Fatiha'yı" içinden kendi kendine oku “ }
İbnu Huzeyme : 490 - İbnu Hibban : 1780 sahih bir senedle rivayet etmişlerdir.
{ … Ebu Hureyre r.a'dan, şöyle dedi : Rasûlullah s.a.v buyurdu ki : Her kim ki namaz kılarda o namazında "Ümmü'l-Kur'ânı okumazsa, o namaz güdüktür sonra güdüktür, yani tamam değildir. Müslim'in rivayetinde ise bu sözü üç kere tekrar etti şeklinde gelmiştir.
Ravi diyor ki : Bunun üzerine dedim ki : " Ya Eba Hureyre ! İmam sesli okuduğunda nasıl yapayım? Dedi ki : " Fatiha'yı " içinden okursun "
Zira ben Rasûlullah s.a.v’i işittim o şöyle buyurdu : Allah'u Teâla buyurdu ki : Ben " Fatiha'yı " benimle kulum arasında yarı yarıya taksim ettim. Yarısı benim yarısı kulumundur. Ve kulumun istediği onundur.
" Kul, Elhamdu lillahi Rabbi'I-alemin dediği zaman Allah'da : Kulum bana hamd etti der. Kul, Errahmanirrahim dediği zaman, Allah'da : Kulum beni sena etti der. Kul, maliki yevmiddin dediği zaman, Allah'da : Kulum beni temcid etti ( ve bir defada: Kulum bana tefyiz eyledi) dedi. ( Ve buraya kadar benim. ) Kul iyyake na'budu ve iyyake neste'in dediği zaman, Allah: Bu kulumla benim aramda ve kulumun istediği hakkıdır der. Kul İhdma's-sırata'l-mustekim sıratallezine en'amte aleyhim ğayri'l-meğdubi aleyhim ve-la'd-daaaaal-lin dediği zaman, Allah : İşte bu kulumundur ve kulumun istediği hakkıdır " }
Bu hadisi Müslim 395 - Ebu Davud 821 - İbnu Mace 838 - Malik 1/84 - İbnu Huzeyme 489 - İbnu Ebi Şeybe 1/375 - İbnu Hibban 1775 - Buhari Cüz’ünde 15/68/65/72 - Abdurrezzak 2767 - Ebu Avane 2/138 - Beyhaki Süneninde 2/38 ve Kibul Kıraat 'da 52 sahih bir senedle rivayet etmişlerdir.
{ … İbnu Umer r.a dan : Rasûlullah s.a.v buyurdu ki : Her kim ki " Fatiha't-ul-Kitab'ı " okumazsa onun namazı yoktur. }
Bu hadisi Beyhaki Kitab'ul, Kıraatta 86/87/88 sahih bir senedle rivayet etmiştir.
{ … İbnu Cureyc'den, şöyle dedi : Bana Nafi'i, İbni Ömer r.a'nun farz namazlarından " Fatiha " okumadık hiç bir rek'at bırakmadığını haber verdi. }
Bu hadisi Abdurrezzak : 2625 sahih bir senedle rivayet etmiştir.
{ … Abdullah İbnu Amr r.a dan : Rasûlullah s.a.v buyurdu ki : " Fatiha't-ul-Kitab'ın okunmadığı her namaz güdüktür, güdüktür. }
İbnu Mace : 841 Ahmed : 2/204/215 Buhari Cüz'ünde : 14 ve Beyhaki Kitab 'ul-Kıraat 'ta : 84/85 hasen bir senedle
{ … Abdullah İbnu Amr r.a'dan, şöyle dedi : Rasûlullah s.a.v ashabına hitaben : “Benim arkamda olduğunuz halde ( Kur'ân ) okuyor musunuz “ diye sual etti ? ( Sahabeler ) dediler ki : Evet Yâ Rasûlullah sür'atli bir şekilde okuyoruz. ( Bu cevab üzerine ) Rasûlullah s.a.v buyurdu ki : İmamın arkasında "Fatiha'dan" başka bir şey okumayın. }
Bu hadisi Buhari Cüz'ünde : 57 ve Beyhaki Kitab 'ul-Kıraatta : 138 hasen bin senedle rivayet etmişlerdir.
{ … Yezid İbnu Şerik'den, şöyle dedi : Umer İbnu'l-Hattab r.a'ya dedim ki : İmam'ın arkasında iken " Fatiha'uI-Kıtab'ı " okuyabilir miyim? Evet okursun dedi. Ve tekrar dedim ki : Sen okuduğun halde de mi Yâ Emir'el-Mu'minin? dedi ki : " Evet ben okusam da" buyurdu. }
Buhari Cüz : 45 Beyhaki Sünen : 2/167 Hakim : l / 239 DareKutni : 1/218 Tahavi : 1/218 ve Abdurrezzak : 2776 Hasen bir senedle
{ … Abdullah İbn Abbas r.a dan,Tavus'a şöyle dediği - nakledildi - imamın arkasında, sesli veya sessiz de okusa, sakın Fatiha't-ul-kitabı okumayı bırakma dedi }
İbnu Ebi Şeybe : 1/373 Abdurrezzak : 2773 ve Beyhaki Kitab'ul-Kıraat'ta : 175 hasen bir senedle rivayet etmişlerdir.
Sahabelerden, Umer İbnu'l-Hattab, Ali İbnu Ebi Talib, Aişe Bintu Ebi Bekr, Ebu Hureyre, Enes İbnu Malik, İbnu Abbas, İbnu Umer, İbnu Mes'ud, Muaz İbnu Cebel, Ubey İbnu Ka'b, Ubade't-İbnu es-Samit, Abdullah İbnu Amr r.a ve daha isimlerini zikretmediğimiz birçok sahabe vardır ki onlar, imamın arkasında gerek cehri ve gerekse sırri namazlarda Fatiha’nın okunacağını zikretmişlerdir.
Güzide imamlardan ; Malik İbnu Enes, Abdullah İbnu'l-Mübarek, İmam Şafi'i, İmam Ahmed ve İshak, imamın arkasında " Fatiha'nın " okunacağı görüşündedirler.
Hatta hadis imamlarından, Buhari ve Beyhaki kitaplarındaki hadislerle iktifa etmeyerek bu mevzuda müstakil birer risale yazmışlardır. Bu risalelerin ikisi de, Pakistan'da basılmıştır.
Zikretmiş olduğumuz bu hadisi şerifler " Fatiha'nın " namazın rükünlerinden bir rüknü olduğunu isbat eden açık delillerdir. Ve hadisler umumi ifadeleriyle münferiden, imam ve me'mum olarak namaz kılan her kişiye şamildir. Bu kadar açık ve net delillerden sonra mes'elenin münakaşa götürecek hiç bir tarafı yoktur, zira sahabelerin Rasûlullah s.a.v naklettikleri ve kendilerinin nasıl anlayıb amel edişleri yukarıda zikredildi. Bu açık ve net nasların karşısında daha hâlâ taassub göstererek itirazda bulunmak, Rasûlullah s.a.v’i kendisine imam edinen kişiye yaraşmasa gerek.
BU KONUDAKİ ZAYIF RİVAYETLER VE YANLIŞ İSTİDLALLER
عَن أبي هُرَيْرَة؛ قَالَ: - قَالَ رَسُول اللَّهِ صَلَى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسلم :إنما جعل الإمام ليؤتم به. فإذا كبر فكبروا. وإذا قرأ فأنصتوا. وإذا قَالَ: غير المغضوب عليهم ولا الضالين، فقولوا: آمين. وإذا ركع فاركعوا. وإذا قَالَ: سمع اللَّه لمن حمده، فقولوا: اللهم ربنا ولك الحمد. وإذا سجد فاسجدوا. وإذا صلى جالساً فصلوا جلوساً أجمعين
{ … Ebu Hureyre r.a'dan, şöyle dedi : Rasûlullah s.a.v buyurdu ki : İmam, kendisine uyulsun diye imam kılınmıştır. Bundan dolayı imam tekbir aldığı zaman siz de tekbir alınız ve okuduğu zaman da susunuz. “ Ğayril mağdubi aleyhim ve leddallin “ dediği zaman : amın deyiniz.Ruku’ya gittiği zaman,siz de ruku’ya gidiniz, “ semi Allah’u limen hamideh “ dediği zaman,” Allah’umme Rabbena ve lekel hamd “ deyiniz. Secde ettiği zaman, secde ediniz ve oturarak namaz kıldığı zaman, hepiniz oturarak namaz kılınız. }
İbni Mace : 3.c.846.n - Nesei : 1.c.921-922.n
Bu hadisin üzerinde durulduğu ve kabul edilmediği kısım ; وإذا قرأ فأنصتوا “ ve imam okuduğu zaman siz susun “ kısmıdır.
1 - Hadisi, Müslim sahih görmesine rağmen kendi sahihine almamıştır….. “ İbni İshak’ın bildirdiğine göre : Ebu’n Nadr’ın kızkardeşinin oğlu Ebu Bekr ile Müslim arasında geçen bir konuşmada ki, - konuşma bu hadisin üzerinedir - Ebu Bekr,Müslim’e dedi ki : Madem bu hadis sizce sahih’tir neden kitabınıza almadınız ? Müslim :
- Ben kendimce sahih olan her şeyi buraya koymuş değilim. Ben kitabıma ancak ulemanın ittifak ettiği hadisleri koydum,dedi.
Müslim : 2.c.41.s
2 – EBU DAVUD : Hadiste geçen وإذا قرأ فأنصتوا “ ve imam okuduğu zaman siz susun “ ziyadesi mahfuz değildir.
Ebu Davud : 1.c.604.n
عَن أبي موسى الأشعري؛ قَالَ : - قَالَ رَسُول اللَّهِ صَلَى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسلَّمْ : إذا قرأ الإمام فأنصتوا . فإذا كان عند القعدة فليكن أول ذكر أحدكم التشهد
{ … Ebu Musa el-Eş’ari r.a dan. Rasulullah s.a.v şöyle buyurdu demiştir : İmam okuduğu zaman siz susunuz. İmam oturduğu zaman, her hangi birinizin ilk zikri teşehhud olsun. }
İbni Mace : 3.c.847.n
NEVEVİ R.H : Bu hadisin açıklamasını yaparkan şöyle der : “ Bilmiş ol ki ; وإذا قرأ فأنصتوا “ ve imam okuduğu zaman siz susun “ ziyadesinin sihhati hakkında hadis hafızları ihtilaf etmişlerdir.
Beyhaki’nin süneni kebir’de Ebu Davud es-Sicistani’den rivayet edildiğine göre,bu ziyade mahfuz değildir.
Keza Beyhaki aynı durumu Yahya ibn Main, Ebu Hatim er-Razi, Dare Kutni ve el-Hafız Ebu Ali en-Nisaburi’den nakletmiştir. Beyhaki’nin dediğine göre Ebu Ali el-Hafız : “ bu lafız mahfuz değildir “ Süleyman et-Teymi bu lafzı ilave etmekle Katade r.a nun bütün arkadaşlarına muhalefet etmiştir. Bu sözlerin Süleyman’ın ilavesinin zayıflığı üzerinde toplanmış olmaları, Müslim’in bu ilaveyi sahih görmesine tercih edilir.Kaldı ki, Müslim bu ziyadeyi senedli olarak sahihinde rivayet etmemiştir.
Tirmizi’nin şerhi “Tuhfe “ yazarı da bu ziyade hakkında uzun uzadıya konuşmuştur. Cehri namaz’da imamın arkasında iken kıraati terk etmek babında verdiği bilgi özetle şöyledir : “ …. Hanefi alimlerinin,imamın arkasında iken kıraat yapılmayacağına dair gösterdikleri delillerden birisi de,Ebu Musa el-Eş’ari ve Ebu Hureyre r.a dan rivayet edilen : وإذا قرأ فأنصتوا “ imam okuduğu zaman siz susun “ hadisidir.
Ebu Hureyre r.a’nun hadisini Tirmizi hariç diğer kütübü site sahipleri rivayet etmişlerdir. Ebu Musa r.a nun hadisini de Ahmed ve Müslim tahriç etmişlerdir. Anılan iki sahabinin rivayet ettikleri hadislerde bulunup, Hanefi alimlerince delil olarak gösterilen mezkur cümle,hadis hafızlarının ekserisi yanında mahfuz değildir. Mahfuz olduğu tesbit edilse bile,imamın arkasında iken okumanın yasaklığına delil gösterilmesi sıhhatli değildir. Bunun birçok yönden izahı vardır. Bunlardan birisi : “ Mevcut hadisleri uzlaştırmak için bu cümlede emredilen susmak ile Fatiha’dan başka bir şey okumamak kasdedilmiştir “ şeklinde yapılan yorumdur.
HAFIZ İBNU HACER bu konuda şöyle der : “ Cehri namazlarda imama uyan kişi, fatiha okumaz diyen Malikiler ve bu görüşteki alimler : وإذا قرأ فأنصتوا “ imam okuduğu zaman siz susun “ hadisini delil göstermişlerdir. Bu hadis sahih’tir.Müslim bu hadisi Ebu Musa el-Eşari’den tahric etmiştir. Fakat bu görüşe delaleti yoktur. Çünkü cemaat, imam okurken susmayı ve Fatiha okumayı beraber yürütebilir. Şöyle ki ; imam fatiha’yı okurken cemaat dinler, imam sekte yapınca cemaat fatihayı okur. Ve imam zammı sure okuyunca cemaat onu dinler, zammı sure okumaz.
İbni Hacer Fethu'l Bari : c.C.314.s
BUHARİ R.H bu konuda şöyle diyor : “ Eğer bu hadis sahih olsaydı şöyle yorumlanabilirdi ; Cehri namazlarda cemaat fatihadan başka bir şey okumayıp,imamı dinler. İmam sekte yaptığında ise cemaat fatihayı okur. Bu yorum ise, hadise aykırı olmazdı. "
Buhari Cüzü'i Kıraa
Zaten baştaki zikredilen sahih hadislerden de açıkça anlaşılıyor ki ; Allah Rasulü s.a.v , “ siz imamınızın arkasında okuyor musunuz ? “ … “ Biraz önce ki benim kıraatimi ağırlaştıran kim di ? “ … “ sözlerinden sonra, “ siz imamınızın arkasında fatiha’dan başka bir şey okumayın “ sözüyle, yasaklananın Rasulullah s.a.v ile beraber seslice okuyarak onun kıraatinin karıştırılmasıdır.
Ve önemli bir nokta da ; Ebu Hureyre r.a, Peygamber s.a.v’in vefatından sonra, cehri namazlar olsun,sırri namazlar olsun,bütün namazlarda imamın arkasında iken kişinin fatiha okumasını emreder ve bunu kendisi de uygulardı. Zaten üzerinde konuşulan hadisin ravisi de kendisidir.
- حَدَّثَنَا أَبُو بَكْر بْنُ أَبِي شَيْبَة، وهشام بْن عمار. قالا: حَدَّثَنَا سُفْيَان بْن عيينة، عَن الزهري، عَن ابن أكيمة؛ قَالَ : - سمعت أبا هُرَيْرَة يقول: صلى النَّبِي صَلَى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمْ بأصحابه صلاة، نظن أنها الصبح. فقال :" هل قرأ منكم من أحد؟ " قال رجل: أنا. قال " إني أقول ما لي أنازع القرآن ".
- حَدَّثَنَا جميل بْن الحسن. حَدَّثَنَا عَبْدُ الأعلى. حَدَّثَنَا معمر، عَن الزهري، عَن ابن أكيمة، عَن أبي هُرَيْرَة؛ قَالَ: - صلى بنا رَسُول اللَّهِ صَلَى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسلَّمْ، فذكر نحوه. وزاد فيه: قال فسكتوا، بعد، فيما جهر فيه الإمام.
{ … İbni Ukeyme r.h dan rivayet edildiğine göre o şöyle demiştir : Ben Ebu Hureyre r.a dan şunu söylerken işittim : Rasulullah s.a.v bize namaz kıldırdı,o namazın sabah namazı olduğunu zannediyorum. Peygamber s.a.v namazdan sonra :
- Sizden herhangi bir kimse - benimle beraber - okudu mu ? diye sordu. Bir adam :
- Ben - okudum - dedi. Peygamber s.a.v :
- Ben, “ bana ne oluyor ki Kur’an’da benimle munazaa ediliyor “ diyorum,buyurdu. }
{ … İbni Ukeyme r.h dan rivayet edildiğine göre o şöyle demiştir : Ben Ebu Hureyre r.a dan şunu söylerken işittim : Rasulullah s.a.v bize namaz kıldırdı, diyerek, yukarıdaki hadisin mislini söyledi ve ona şu ilaveyi yaparak, dedi ki : ” bundan sonra imamın cehri okuduğu namazlarda sustular “ }
İbni Mace : 3.c.848 - 849.n - Ebu Davud : 1.c.826 - 827.n - Nesei : 1.c.919.n - Tirmizi : 1.c.311
Bu rivayetin sıhhati ve hadiste geçen ; فسكتوا، بعد، فيما جهر فيه الإمام Bundan sonra, imam açıktan okuduğu zaman sustular “ ifadesine gelince :
EL-MENHEL YAZARI ŞÖYLE DER : Hadiste zikredilen “ Bundan sonra, imam açıktan okuduğu zaman sustular “ ifadesi ya Ebu Hureyre’nin, yada hadisin ravisi olan Zühri’nin ziyadesidir.
TİRMİZİ’NİN ŞERHİ TUHFE YAZARI İSE : Bu ziyadenin Zühri’nin sözü olduğunu söylemiş ve Zühri’nin arkadaşlarının bazılarının, bu ziyadeyi Zühri’nin sözü olarak rivayet ettiklerini bildirmiştir. Bu cümle, yani “ Bundan sonra, imam açıktan okuduğu zaman sustular “ ifadesi Zühri’nin kavlinden olup müdreç’tir, demiştir. Ve ayrıyeten ; hadis hafızlarının,bu sözün müdreç olduğunu serahaten bildirdiklerini beyan etmiştir.
EBU DAVUD DER Kİ : Muhammed b.Yahya b. Faris’in şöyle dediğini işittim : Hadiste geçen, “ Bundan sonra, imam açıktan okuduğu zaman sustular “ cümlesi Zühri’nin kelamıdır.
Ebu Davud : 1.c.827.n
BEYHAKİ : Bu ziyadenin müdreç olduğunu söyledikten sonra şöyle der : “ Ebu Hureyre r.a, gerek cehri namazlarda ve gerekse sırri namazlarda imama uyan kimsenin kıraat etmesini emrettiği halde, kıraati terk etmeye delalet eden bu hadisin Ebu Hureyre r.a dan rivayeti sahih olur mu hiç ?
Önemli olan bir hususta şu ki ; Hadis, ihtilaf noktasının dışında kalıyor. Çünkü alimler arasındaki ihtilaf edilen husus, imama uyan kişinin gizli olarak kıraat edip etmemesidir. Bu hadiste reddedilen nokta ise, imama uyan kişinin açıktan okumasıdır. Çünkü cemaatin açıktan okuması halinde, imamı meşkul etmesi veya imamla munazaa durumuna geçmesi sözkonusudur. Allah Rasulü s.a.v in sahih olarak zikredilen hadislerine bakıldığı zaman durum açıkça bunu gösteriyor.
حَدَّثَنَا علي بْن مُحَمَّد. حَدَّثَنَا عبيد اللَّه بْن موسى. عَن الحسن بْن صالح، عَن جابر،عَن أبي الزبير، عَن جابر؛ قَالَ : قَالَ رَسُول اللَّهِ صَلَى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسلَّمْ " من كان له إمام، فقراءة الإمام قراءة "
فِي الزَوائِد: في إسناده جابر الجعفي، كذاب.
{ … Cabir r.a dan. Rasulullah s.a.v şöyle buyurdu demiştir : Namaz kılan bir kimsenin imamı bulunursa, imamın kıraati onun kıraatidir. }
İbni Mace : 3.c.850.n – Dare Kutni : 1.c.323.n – Ahmed : 3 / 339
Bu hadisin isnadında Cabir el-Cu’fi bulunur ki, bu adam yalancıdır. Üstelik bu hadis, Kütübü site sahiplerinin rivayet ettikleri Ubadet İbnu es-Samit r.a nun hadisine muhaliftir.
TUHFETU’L AHVEZİ YAZARI : Cehri namazlarda imama uyanın kıraati terk etmesi babında şöyle der : “ İmama uyan kimse kıraat etmez “ diyen alimlerin delillerinden birisi de, Cabir r.a nun bu hadisidir. Ben derim ki : Bu hadisi delil göstermek sahih değildir. Çünkü hadis bütün tarikleri ile zayıftır.
HAFIZ İBNİ HACER : de Fethul Bari de bu hadisin, hadis hafızları yanında zayıf olduğunu söylemiş, Dare Kutni ve başkalarının da aynı şeyi söylediklerini nakletmiştir.
BUHARİ R.H : da bu hadisin zayıf olduğunu zikretmektedir.
Fethu’l Bari : 2 / 314
Tacuddin el Bayburdi