Aklın fıtri konularda ve Şer'i konularda görevi
1 = AKLIN FITRİ KONULARDAKİ GÖREVİ : İdrak etmek ve düşünmektir.
Bunun içindir ki İslam, fıtri problemleri olanların akıllarını devreye sokmaya çalışmıştır. Çünkü fıtratı anlamak veya fıtrata yönelik problemleri çözmek aklın işidir.
Kur’ana ve Sünnete az da olsa fukufiyeti olanlar şunu açıkça göreceklerdir ki, Allah’u azze ve celle bizim aklımızı sürekli kendi azametini izhar eden şeylere yöneltmeye çağırmıştır.
Yani ; “ … Yerin ve göğün yaratılışına bir bakın demiştir … “ “ … Devenin yaratılışına bir nazar edin demiştir … “ “ … Gece ve gündüzün ard arda nasıl geldiğine bir bakın demiştir … “ “ … Semaların ve göğün yaratılışı mı daha azametli yoksa sizin yaradılışınız mı ? … diye bir düşünün demiştir … “
İşte Allah’u azze ve celle bu tip yönlendirmelerle sürekli bizim aklımızı devreye sokarak, kendisinin kudretini, kuvvetini ve azametini idrak etmemizi istemiştir…
Ama bu konuda inkarcılara bakacak olursanız, sizi ifsat etmek için aklınızı ve kalbinizi devre dışı bırakmaya çalışırlar…… Neden ? …
Çünkü aklını ve kalbini devre dışı bırakanlar hakkı hakikati kolayca yakalayamazlar.
Halbuki Allah’u azze ve celle, “ … Biz bu Ayet’leri akıl sahiplerine indirdik … “ “ … Biz bu Ayet’leri akledesiniz, tefekkür edesiniz ve tedebbür edesiniz diye indirdik … “ buyurmaktadır.
2 = AKLIN ŞER'İ KONULARDA GÖREVİ : Teslimiyet göstermesidir.
Bundan dolayıdır ki, Allah’u azze ve celle’nin hüccet ikamesi ettirmiş olduğu meseleler, Allah’ın isim ve sıfatları ve uluhiyeti ile alakalı meselelerdir… Çünkü bunlar, aklın bileceği ve bulabilecaği konular değildir…
Dolayisiyla bizler fıtratın icabı meselelerde aklımızı kullanmak, şer'i meselelerde ise onu naslara tabi kılma zorundayız.
Diğer bir ifadeyle ; İnsan Allah'a karşı kevni kulluğunda aklını, düşünerek ve idrak ederek kullanmalı ... Şer'i kulluğunda ise - akıl mantık yürütmeden - naslara teslim olmalıdır. Çünkü bu gibi konularda akıl hakem değil mahkumdur.
O zaman aklınızı gerektiği yerde gerktiği şekilde kullanın. Zira Allah, aklını kullanamayanları pislik içerisinde bırakır.
" ..... Allah, aklını kullanmayaların üzerine pislik atar. "
Yunus : 100.Ay
Tacuddin el Bayburdi